Edukacja dla bezpieczeństwa (EDB) to przedmiot obecny w polskich szkołach od lat. Jego celem jest uczenie młodych ludzi najważniejszych zasad dotyczących udzielania pierwszej pomocy czy właściwej reakcji w stanach nagłych. Ostatnio wprowadzono jednak kilka istotnych zmian w programie zajęć. Co obejmuje EDB? Dlaczego zajęcia te są ważne dla młodych ludzi?
EDB - czego uczniowie dowiedzą się na szkolnych lekcjach?
Edukacja dla bezpieczeństwa po ostatnich zmianach obejmuje również szeroki zakres wiedzy z przysposobienia obronnego. Celem EDB jest przygotowanie uczniów do właściwej reakcji w sytuacjach, które z uwagi na swoją specyfikę mogą stwarzać potencjalne zagrożenie. To również nauka dotycząca tego, jak się zachować, gdy zagrożone jest zdrowie lub życie innych. Według rozporządzenia MEiN zajęcia obejmują instrukcje udzielania pierwszej pomocy, pozwalają na zyskanie wiedzy dotyczącej bezpieczeństwa wewnątrz państwa oraz przygotowania teoretycznego do reakcji na katastrofy i klęski żywiołowe.
Edukacja dla bezpieczeństwa ma w swoim programie szczegółowe punkty obejmujące lekcje z zakresu bezpieczeństwa państwa (funkcje organizacji międzynarodowych, zasady geopolityki), wypadów masowych oraz katastrof (zarówno naturalnych, jak i wywoływanych przez człowieka), podstaw pierwszej pomocy (to zdecydowanie najbardziej obszerna część materiału realizowanego na zajęciach, dlatego powinno poświęcać mu jej najwięcej czasu, gdyż to analiza zagrożeń oraz nauka reakcji) oraz edukacji obronnej (wcześniej była to edukacja zdrowotna, ale dział ten został znacząco poszerzony o kategorie z zakresu wojskowości).
Edukacja dla bezpieczeństwa, czyli przedmiot interdyscyplinarny
Przedstawiciele ministerstwa wskazali, że przedmiot ma charakter interdyscyplinarny, a to oznacza, że łączy kilka kategorii wiedzy i nastawiony jest na naukę określonych zachowań. Pomimo że przekazywanie wiedzy odbywa się w formie tradycyjnej lekcji, uczniowie poznają przyrządy niezbędne do udzielania pierwszej pomocy (bandaże, gaza, płyny dezynfekcyjne), a na zajęciach praktycznych wykonują ćwiczenia na fantomach. Odtwarzane są również scenariusze zachowań w sytuacjach bezpośrednio zagrażających zdrowiu lub życiu. Młodzi ludzie uczą się wówczas, jak należy zabezpieczyć miejsce zdarzenia, upewnić się, czy udzielenie pierwszej pomocy jest bezpieczne, czy jak poprawnie zawiadomić wsparcie. Realizując podstawę programową, uczniowie powinni wziąć udział w symulacji ewakuacji szkoły.
Co istotne, z perspektywy nauczyciela istnieje dowolność w zakresie organizacji zajęć. Może on zaprosić na spotkanie lub pokaz ratownika medycznego, policjanta czy strażaka. Przedstawiciele służb mundurowych opowiedzą o praktycznym wymiarze swojej pracy, przybliżając obowiązki raz zadania. Pedagog może również zorganizować wycieczkę szkolną do danej instytucji, np. ratowniczych.
Przysposobienie obronne w ramach zajęć EDB - które elementy zmieniono?
Należy przypomnieć, że do podstawy programowej przedmiotu wprowadzono kilka istotnych zmian. Mowa o trzech działach, które pozwalają na poszerzenie wiedzy w kolejnych kategoriach.
Dział I obejmuje misję Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zadań w systemie ochrony państwa, uzbrojenia czy struktury organizacyjnej.
Dział III uwzględnia dodatkowo pierwszą pomoc w przypadku zwichnięć i skręceń. Dodano również instrukcje dotyczącą zasad pierwszej pomocy w przypadku zagrożenia możliwego użycia broni konwencjonalnej.
Dział IV został zmieniony na „Edukację obronną”. Uczniowie uczą się na nich podstawowej wiedzy z kategorii terenoznawstwa, cyberbezpieczeństwa w wymiarze wojskowym czy przygotowania do szkolenia strzeleckiego.
Zajęcia edukacji dla bezpieczeństwa obowiązują w VIII klasie szkoły podstawowej oraz w I klasie szkoły ponadpodstawowej. Potrzeby będzie podręcznik, np. Żyję i działam bezpiecznie klasa 1, który wskaże uczniom najważniejsze zasady i przygotuje do zajęć. Opracowanie w formie książki pomoże również w utrwaleniu wiedzy nabytej w czasie lekcji.
