24 listopada 2024 roku obchodzimy 130. rocznicę urodzin jednej z najważniejszych postaci polskiej literatury – Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Jej twórczość na zawsze wpisała się w historię poezji, a jej życie pełne pasji i dramatów wciąż fascynuje kolejne pokolenia.
- Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – życie w artystycznym kręgu
- Debiut i rozwój twórczości
- Wojna i osobiste dramaty
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – życie w artystycznym kręgu
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska przyszła na świat w Krakowie, w rodzinie o bogatych tradycjach artystycznych. Urodziny 24 listopada 1891 roku były początkiem drogi, która miała prowadzić ją do literackiej sławy. Jej ojciec, Wojciech, oraz dziadek, Juliusz Kossak, stworzyli atmosferę sprzyjającą twórczości, a siostra, Magdalena Samozwaniec, również zasłynęła jako pisarka. W rodzinnym domu Marii często gościli przedstawiciele polskiej elity intelektualnej – Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski czy Wincenty Lutosławski, co niewątpliwie miało wpływ na jej rozwój artystyczny.
Debiut i rozwój twórczości
Debiut Pawlikowskiej nastąpił w 1922 roku, kiedy to wydała tomik „Niebieskie migdały”, który został entuzjastycznie przyjęty przez krytyków. Jej poezja szybko zyskała uznanie i umocniła jej pozycję wśród czołowych polskich poetów, związanych z grupą Skamandra. Jak zauważa prof. Grażyna Borkowska, „to był debiut bardzo udany. Pawlikowska jednym rzutem dołączyła do plejady wybitnych polskich poetów”. W pierwszych tomikach poetka ukazywała radość życia i optymizm, a w kolejnych latach jej twórczość zaczęła eksplorować bardziej złożone tematy, takie jak przemijanie i fascynacja naturą.
Wojna i osobiste dramaty
Wydarzenia II wojny światowej miały ogromny wpływ na Pawlikowską. Jak wskazuje Borkowska, „wojna potwierdziła to, o czym Pawlikowska już wcześniej wiedziała”. Poetka, doświadczona życiem w artystycznym kręgu, nie była naiwna wobec okrucieństwa świata. Jej późniejsze utwory, a także korespondencja, odkrywają ból i cierpienie, które towarzyszyły jej w ostatnich latach życia. Zbiór tych tekstów został wydany w latach 50. XX wieku przez Tymona Terleckiego. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zmarła 9 lipca 1945 roku w szpitalu w Manchesterze, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej literaturze.
Na podst. MBP w Chrzanowie
