Świeże powietrze na wsi to mit? Jak chronić się przed zanieczyszczeniami?

Jakość powietrza w Polsce jest jedną z najgorszych w Europie. W zestawieniu 50 najbardziej zanieczyszczonych miast starego kontynentu znajdują się m.in. Katowice, Kraków, Bielsko-Biała, ale też mniejsze miejscowości jak Zgierz, Dębica czy Goczałkowice-Zdrój. A jak wygląda sytuacja 15,3 mln naszych rodaków mieszkających na wsi? Czy tereny wiejskie są rzeczywiście wolne od smogu? Jak można bronić się przed negatywnymi skutkami zanieczyszczenia powietrza?

Smog cichy zabójca

Choroby wywołane ekspozycją na smog co roku przyczyniają się do śmierci ok. 48 tysięcy Polaków. Zawarte w nim pyły zawieszone są mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych, w tym wielu toksycznych, np. siarki, metali ciężkich, furanów czy azbestu. Dokładny skład pyłów zawieszonych zależy głównie od warunków, w jakim powstały. Pył PM10 składa się z cząstek o średnicy mniejszej niż 10 µg, PM2,5 zaś z cząsteczek, których średnica jest mniejsza od 2,5 µg. Są to więc drobinki niewidoczne gołym okiem , co nie znaczy, że smogu nie da się zauważyć (charakterystyczne szaro-brunatne chmury zawieszone nad miastem).

Smog jako skrytobójca działa powoli. Skutki zdrowotne oddychania zanieczyszczonym powietrzem nie są odczuwalne od razu. To często długotrwały proces pogarszania się kondycji układu oddechowego i naczyniowo-sercowego. Do najważniejszych chorób wywołanych smogiem zaliczamy:

• Astmę
• Nasilone objawy alergiczne
• Przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP)
• Raka płuc
• Zawały
• Udary mózgu
• Nadciśnienie tętnicze
• Miażdżycę

Główne źródła smogu

Najważniejsze źródła smogu w Polsce w 2016 roku, opracowanie: ranking-oczyszczaczy.pl

Tak zwana niska emisja (procesy spalania poza przemysłem) odpowiada w największym stopniu za złą jakość powietrza w Polsce. Przyczyną tego jest zły stan techniczny pieców i kotłów oraz niska jakość paliw opałowych w domach i gospodarstwach. Kolejnymi źródłami zanieczyszczenia są procesy spalania w przemyśle oraz transport drogowy. Z powyższej analizy widać więc, iż występowanie smogu nie jest uzależnione od wielkości miejscowości, a ilości gospodarstw domowych i zakładów w okolicy.

Ważnym czynnikiem jest również rzeźba terenu. Obszary położone w kotlinach o utrudnionej cyrkulacji powietrza są szczególnie narażone na zaleganie zanieczyszczeń. Niebezpiecznym zjawiskiem atmosferycznym jest także inwersja temperatur, do której dochodzi szczególnie podczas mroźnych, bezchmurnych nocy, kiedy to temperatura przy ziemi jest niższa niż kilkadziesiąt metrów nad nią. Wskutek osiadania powietrza zanieczyszczenia są wówczas zatrzymywane i kumulowane nad powierzchnią ziemi, prowadząc do bardzo wysokich stężeń pyłów zawieszonych, tlenków węgla, siarki czy azotu.

Jak skutecznie bronić się przed zanieczyszczeniami powietrza?

1. Monitorowanie jakości powietrza

Monitorowanie jakości powietrza jest nawykiem, który warto w sobie wykształcić niezależnie od pory roku. Epizody smogowe zdarzają się bowiem nie tylko w sezonie grzewczym. Dlaczego warto śledzić na bieżąco poziom zanieczyszczeń? Dzięki temu wiemy np. kiedy warto unikać sportu i rekreacji na dworze. Podobna sytuacja jest z wietrzeniem pomieszczeń. Z jednej strony właściwa cyrkulacja sprzyja koncentracji, wpływając pozytywnie na naszą wydajność, z drugiej strony przyczynia się do wzrostu poziomu zanieczyszczeń w domu. Dlatego też warto sięgnąć po urządzenie, które pomoże pozbyć się z mieszkania szkodliwych pyłów zawieszonych, cząsteczek benzopirenu czy lotnych związków organicznych, neutralizując też przy tym alergeny, bakterie i wirusy. Mowa oczywiście o oczyszczaczach powietrza.

2. Oczyszczacze powietrza

Oczyszczacze powietrza są w stanie usunąć od 95 do nawet 99,95% cząstek zanieczyszczeń z powietrza. Wbudowany wiatrak wymusza cyrkulację powietrza w pomieszczeniu, kierując masy powietrza do urządzenia, gdzie zachodzi proces filtracji. Szkodliwe substancje zostają szczelnie zamknięte w oczyszczaczu, na zewnątrz zaś wydmuchiwane jest czyste powietrze. Pomiary jakości powietrza odbywają się przy użyciu wysokiej klasy sensorów, dokładnie odczytujących poziom stężeń PM2,5 czy PM10.

Jaki oczyszczacz powietrza wybrać?

Przede wszystkim odpowiednio wydajny, dopasowany do powierzchni pomieszczenia. W tym celu najlepiej obliczyć objętość pokoju lub całego mieszkania, a otrzymany wynik porównać z tzw. współczynnikiem CADR. Parametr ten określa ilość powietrza ilość powietrza, jaka zostanie przefiltrowana w ciągu godziny. Przyjmuje się, iż optymalnie oczyszczacz powinien przefiltrować powietrze 3 razy w ciągu godziny. Dlatego też przykładowo jeśli mamy pokój o wielkości 20m2 i wysokości 2,5 m, jego objętość wynosić będzie 50 m3. Optymalny dla takiej przestrzeni współczynnik CADR to minimum 150-160 m3/h.

Kolejnym istotnym aspektem jest tryb automatyczny. Dobrze skonfigurowany, skorelowany z normami UE lub bardziej restrykcyjnymi normami WHO, stoi na straży czystego powietrza, dopasowując intensywność oczyszczania do obecnych warunków.

Ostatnim elementem jest odpowiedni zestaw filtrów. Dostępny w formie zintegrowanego filtra 3w1, lub 3 osobnych części, zestaw filtrów powinien składać się z filtra HEPA, węglowego oraz wstępnego. Pierwszy ma za zadanie wyłapywać wszelkie cząstki stałe zanieczyszczeń, zatrzymując skutecznie pyłki roślin, pyły zawieszone PM 1, PM 2,5, PM 10, benzopiren, kurz, bakterie, czy wirusy. Drugi jest nieoceniony w walce z zanieczyszczeniami gazowymi, np. lotnymi związkami organicznymi czy dymem papierosowym. Filtr wstępny wyłapuje zaś większe cząstki zanieczyszczeń, np. sierść, włosy czy kłęby kurzu.

Pomocny w wyborze właściwego sprzętu dla siebie może być Ranking-oczyszczaczy.pl. Oczyszczacze powietrza na rankingu zostały dokładnie przetestowane i opisane, co pomogło stworzyć kompleksową bazę danych o urządzeniach stojących na straży zdrowego powietrza.

Podsumowanie czy powietrze na wsi jest faktycznie zdrowe?

Co do zasady NIE. W niektórych częściach kraju może być ono zdrowsze aniżeli w mieście. W innych rejonach zaś sytuacja będzie dużo gorsza. Przykładem mogą być małe miejscowości pod Krakowem (np. Stryszów). Dlatego też warto mieć świadomość zagrożenia oraz czynników, które na to wpływają. Więcej o oczyszczaniu, nawilżaniu czy monitorowaniu jakości powietrza przeczytasz na blogu Niebójsmoga.pl