Małopolski Szlak Architektury Drewnianej - Drewniane zabytki coraz popularniejsze

W Auli Jana Pawła II w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach odbyło się seminarium podsumowujące realizację projektu "Otwarty Szlak Architektury Drewnianej" w 2009 roku. Szlak został uznany przez Polską Organizację Turystyczną za najlepszy produkt turystyczny roku 2009, a w plebiscycie "Wielkie Odkrywanie Małopolski" za Superodkrycie 10-lecia.

W 2009 roku do zwiedzania udostępnionych było 56 obiektów na 6 trasach. Odwiedziło je około 130 tysięcy turystów.

Podczas seminarium wręczono nagrody i wyróżnienia autorom najlepszych prac fotograficznych ukazujących drewniane zabytki Małopolski. W 2010 roku turyści łatwiej odnajdą zabytki Szlaku Architektury Drewnianej dzięki umieszczeniu ich w urządzeniach GPS, czyli satelitarnego systemu nawigacji.

Zobacz wideo:

W dalszej części wideo przedstawiające obiekty na szlaku architektury drewnianej.

 

Szlak architektury drewnianej jest to jedyna taka duża inicjatywa w Europie ze względu na różnorodność i wielokulturowość zawartą w utworzonych dla każdego rejonu szlakach, trasach, regionach. Projekt ten to sposób na ocalenie przed zapomnieniem zabytków architektury dawnej wsi, głównie architektury – ale również kultury, sztuki ludowej. Wiele z zabytków, do których można zaliczyć kościoły, cerkwie, przydrożne kapliczki, domy, chałupy i dworki, drewniane zabudowania gospodarskie, karczmy i leśniczówki, pałacyki i skanseny, to obiekty, które zostały wpisane do międzynarodowego spisu zabytków UNESCO. Projekt szlaku jest wspierany przez Państwową Służbę Ochrony Zabytków – Biuro Ochrony Zabytków jak również przez lokalne samorządy.

Powyższe obiekty zostały oznakowane tablicami informacyjnymi – stojącymi przed głównym wejściem do obiektów, na których umieszczono krótki rys historyczny obiektu w trzech wersjach językowych (polskiej, angielskiej i niemieckiej) oraz schematyczną mapkę całego szlaku wraz z oznaczeniem usytuowania obiektu na szlaku.

W Polsce istnieją szlaki architektury drewnianej:

• w województwie śląskim szlak podzielono na kilka tras:
  • trasa główna ma długość 326 km
  • pętla częstochowska – 180 km
  • pętla gliwicka – 159 km
  • pętla rybnicka – 126 km
  • pętla pszczyńska – 133 km
  • pętla beskidzka – 113 km
• w województwie małopolskim szlak podzielono na następujące odcinki:
  • region Jurajsko-Oświęcimski
  • wariant Mogiła–Proszowice
  • region Nadwiślański
  • region Podhalańsko-Pieniński
  • region Pogórza Beskidzkiego
  • wariant Nowy Sącz–Limanowa
  • wariant Nowy Sącz–Krynica
  • region Krynicko-Gorlicki
  • oraz trasę łącznikową
• w województwie podkarpackim szlak o długości 1202 km podzielono na 9 tras:
  • Trasa nr I krośnieńsko-brzozowska
  • Trasa nr II sanocko-dynowska
  • Trasa nr III ustrzycko-leska
  • Trasa nr IV sanocko-dukielska
  • Trasa nr V przemyska
  • Trasa nr VI lubaczowska
  • Trasa nr VII rzeszowsko-jarosławska
  • Trasa nr VIII jasielsko-dębicko-ropczycka
  • Trasa nr IX tarnobrzesko-niżańska
• w województwie świętokrzyskim szlak składa się z 4 tras oraz małej pętli kieleckiej:
  • Trasa nr I: Chotelek Zielony » Busko Zdrój » Probołowice » Topola » Stradów » Cudzynowice » Gorzków » Rachwałowice » Świniary » Zborówek » Chroberz » Strzegom » Niekrasów » Beszowa
  • Trasa nr II: Małogoszcz » Rembieszyce » Tokarnia » Chomentów » Mnichów » Mierzwin » Krzcięcice » Mieronice » Obiechów » Trzciniec » Rakoszyn » Kossów » Bebelno » Kurzelów
  • Trasa nr III: Lipa » Odrowąż » Mroczków » Bliżyn » Skarżysko-Bzin » Parszów » Krynki » Radkowice » Tarczek » Bodzentyn » Kakonin » Kielce Dworek Laszczyków
  • Trasa nr IV: Sarnówek » Bodzechów » Ostrowiec Świętokrzyski » Ruda Kościelna » Gliniany » Ożarów » Trójca » Kleczanów » Stodoły » Gierczyce » Góra Witosławska
  • Mała pętla kielecka: Kielce - Białogon » Kielce ul. Urzędnicza » Dyminy » Dąbrowa » Wola Kopcowa » Zagórze » Mójcza » Kielce Dworek Laszczyków

 

Wideo Zdjęcia (bez muzyki) - Kościółki Szlaku Architektury Drewnianej:

część 1:

część 2:

Obejrzyj film o kościołach, wpisanych na listę Dziedzictwa Naturalnego i Kulturowego UNESCO (niżej także w częściach):

 

Trasy i obiekty zabytkowe w Małopolsce

Szlak architektury podzielony jest na sześć tras plus trzy warianty tras:

Trasa nr I – Region Jurajsko-Oświęcimski

• Miechów, Dworek „Zacisze” w Miechowie z 1784 roku;
• Glanów, Dwór i Spichlerz w Glanowie z XVIII wieku;
• Skała, Dzwonnica przy kościele św. Mikołaja w Skale,
• Tenczynek, Dzwonnica przy kościele św. Katarzyny w Tenczynku;
• Kraków, Kaplica św. Małgorzaty i św. Judyty na Salwadorze – kaplica z XVII wieku, ośmioboczna na planie centralnym nakryta kopułą z latarnią.
• Ojców – Kaplica św. Józefa Rzemieślnika z 1901 roku znana również jako Kaplica "Na Wodzie"
• Iwanowice Włościańskich, Kościół św. Trójcy w Iwanowicach Włościańskich z 1745 roku;
• Barwałd Dolny – Kościół św. Erazma w Barwałdzie Dolnym z XVIII w., z wieżą wcześniejszą, usytuowaną nietypowo przy prezbiterium
• Dłużec – Kościół św.św. Mikołaja i Wawrzyńca w Dłużcu. Kościół w Dłużcu
• Głębowice – Kościół Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel w Głębowicach z 1518 roku;
• Graboszyce – Kościół św. Andrzeja Graboszycach z 1585 roku, z wieżą z XVII w.
• Grojec – Kościół św. Wawrzyńca w Grojcu z 1671 roku;
• Jawiszowice – Kościół św. Marcina w Jawiszowicach z 1692 roku;
• Krzęcin – Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Krzęcinie z 1589 roku;
• Marcyporęba – Kościół św. Marcina w Marcyporębie z 1677 roku;
• Mętków – Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Metkowie, kościół trójnawowy z 1771, przeniesiony z Niegowic;
• Modlnica – Kościół parafialny św. Wojciecha i Matki Boskiej Bolesnej w Modlnicy z 1553 roku;
• Nidek – Kościół św. Szymona i Judy Tadeusza w Nidku z 1536 roku, późnogotycki, jednonawowy, otoczony krużgankami.
• Osiek – Kościół św. Andrzeja w Osieku z lat 1538-1549 roku. Jednonawowy z wieżą izbicową, otoczony krużgankami. Jeden z najpiękniejszych i cenniejszych pogranicza małopolsko – śląskiego;
• Paczółtowice – Kościół w Paczółtowicach
• Polanka Wielka – Kościół św. Mikołaja w Polance Wielkiej z XVI wieku;
• Poręba Wielka – Kościół św. Bartłomieja w Porębie Wielkiej z XVI wieku, kościół jest jednym z najstarszych kościołów na Pogórzu Śląskim.
• Przesławice – Kościół Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła w Przesławicach z XVIII wieku;
• Racławice – Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Racławicach z 1511 roku;
• Radocza – Kościół Przemienienia Pańskiego z Radoczy z 1525 roku;
• Rodaki – Kościół filialny św. Marka w Rodakach z 1601 roku;
• Skawinki – Kościół św. Joachima w Skawinkach z 1733 roku, zbudowany na planie krzyża greckiego;
• Sosnowice – Kościół Imienia Najświętszej Marii Panny w Sosnowicach z 2 połowy XVI wieku;
• Ulina Wielka – Kościół w Ulinie Wielkiej
• Wolbrom – Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Wolbromiu z 1638 roku;
• Wola Radziszowska – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Woli radziszowskiej, kościół z w. XV, przykład kościoła gotyckiego, cenne wnętrza, gotycki obraz i późnogotycki krucyfiks.
• Woźniki – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z połowy XVI wieku, późnogotycki. Krucyfiks z końca XIV wieku;
• Alwernia – Relikty zabudowy w Alwerni;

• Wygiełzów – Lipowiec – skansen, zabudowa subregionu krakowskiego, domy małomiasteczkowe, zagrody wiejskie, kościół z w. XVI;
• Bobrek – Spichlerz folwarczny w Bobrku
• Kraków – Zabudowa na Woli Justowskiej w Krakowie;
• Lanckorona – – miasto lokowane 1366, pierwotne założenia urbanistyczne, z czworobocznym rynkiem i zwartą zabudową, obecne domy drewniane z w. XIX.
• Ojców – Zabudowa w Ojcowie

Trasa nr IA – wariant Mogiła-Proszowice

• Goszyce – Dwór w Goszycach z XVII wieku;
• Wilków – Kaplica św. św. Otylii i Łucji w Wilkowie z XVII wieku;
• Biórków Wielki – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Biórkowie Wielkim z 1633 roku;
• Czulice – Kościół św. Mikołaja w Czulicach z 1547 roku;
• Kraków – Kościół Wszystkich Świętych w Krakowie-Górce Kościelnickiej z lat 1646 – 1648;
• Krzesławice – Pustelnia św. Benedykta w Krzesławicach z 1886 roku
• Kraków – Kościół św. Bartłomieja (Mogiła) z 1466, rokokowe malowidła ścienne.

Trasa nr II – Region Nadwiślański

• Tarnów – Kościół Matki Boskiej Szkaplerznej w Tarnowie "na Burku", obecnie Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej z 1448 roku, wyposażenie w. XVIII.
• Skrzyszów – Kościół św. Stanisława Biskupa w Skrzyszowie z 1517 roku, jednonawowy z parą kaplic i wieżą, otoczony krużgankami. W ołtarzu obrazy późnogotyckie, rzeźba św. Barbary z 1500 roku.

• Zawada – Kościół św. Marcina w Zawadzie z 2 poł. XV wieku, krucyfiks i płaskorzeźby w. XVI. Wyposażenie w. XVII/XIX.
• Wierzchosławice – Muzeum "Dom Wincentego Witosa" w Wierzchosławicach;
• Wojnicz – Kościół św. Leonarda w Wojniczu z 2 poł. XVI wieku, jednonawowy. W ołtarzu tryptyk z w XVI.
• Brzesko – Dawny teatr letni i osiedle robotnicze w Brzesku
• Mokrzyska – Zespół zabudowy drewnianej w Mokrzyskach;
• Biesiadki – Zabudowa w Biesiadkach z okresu międzywojennego;
• Biesiadki – Kościół św. Mateusza Ewangelisty w Biesiadkach z 1661 roku;
• Gosprzydowa – Kościół św. Urszuli w Gosprzydowej z 1694 lub 1697 roku, jednonawowy, otoczony krużgankami. wolno stojąca dzwonnica z XVIII w.
• Lipnica Murowana – Zabudowa w Lipnicy Murowanej; zachowane średniowieczne założenie urbanistyczne i zabudowa w skali pierwotnej. Przy rynku domy parterowe podcieniowe, usytuowane szczytowo
• Lipnica Dolna – Kościół św. Leonarda w Lipnicy, kościół z w. XV/XVI. Jeden z najlepiej zachowanych kościołów średniowiecznych w skali kraju. Cenne malowidła i wyposażenie. Obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
• Sobolów – Kościół Wszystkich Świętych w Sobolowie z końca XVI wieku;
• Nowy Wiśnicz – Dwór "Koryznówka" w Nowym Wiśniczu z lat 50. XIX wieku;
• Pogwizdów – Kościół Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Pogwizdowie z końca XV wieku;
• Bochnia – Dzwonnica przy kościele św. Mikołaja z 1991 roku (rekonstrukcja dzwonnicy z I poł. XVI wieku);
• Uście Solne – Zabudowa w Uściu Solnym z 2 połowy XIX i XX wieku;
• Dołęga – Dwór w Dołędze zbudowany w 1845 roku;
• Zalipie – Zabudowa w Zalipiu
• Dąbrowa Tarnowska – Kościół Wszystkich Świętych w Dąbrowie Tarnowskiej z 1771 roku;
• Zaborów – Dzwonnica w Zaborowie z 1830 roku
• Gawłów – Kościół św. Andrzeja Baboli w Gawłowie z 1806 roku;
• Krzyżanowice – Kościół św. Joachima w Krzyżanowicach z 1746 roku;
• Strzelce Wielkie – Kościół św. Sebastiana w Strzelcach Wielkich z lat 1784-1785;
• Żelichów – Kościół św. Zygmunta w Żelichowie z 1642 roku;
• Odporyszów – Muzeum im. Jana Wnęka w Odporyszowie;
• Szczepanów – Zabudowa w Szczepanowie
• Tarnów – Kościół św. Trójcy w Tarnowie "na Terlikówce" z lat 1563-1589; wnętrze późnorenesansowe, ze współczesnymi obrazami.

Drewniane kościoły UNESCO w Małopolsce: Lipnica Murowana Wideo

Trasa nr III – Region Podhalańsko-Pieniński

• Zakopane – Chata Sabały w Zakopanem z końca XVIII wieku;
• Zakopane – Kościół parafialny św. Jana Apostoła i Ewangelisty na Harendzie w Zakopanem z XVIII wieku;
• Zakopane – Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa na Jaszczurówce w Zakopanem z pocz. XX wieku;
• Zakopane – Willa "Harenda" z muzeum biograficznym Jana Kasprowicza;
• Zakopane – Kościół św. Klemensa obecnie Matki Boskiej Częstochowskiej z 1847 roku;
• Zakopane – Kościół Matki Bożej Częstochowskiej z 1841, jednonawowy z wieżą, w sąsiedztwie cmentarz zasłużonych,
• Bukowina Tatrzańska – Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bukowinie Tatrzańskiej z lat 1887-1900;
• Jurgów – Kościół św. Sebastiana i Matki Boskiej Różańcowej w Jurgowie z 1675 roku, bogate wyposażenie barokowe. Skupisko szałasów pasterskich, unikat archaicznej kultury materialnej ziem górskich.
• Jurgów – Zespół szałasów na Polanie Podkólne w Jurgowie;
• Jurgów – Muzeum w zagrodzie sołtysów w Jurgowie;
• Białka Tatrzańska – Kościół św. św. Szymona i Judy Tadeusza w Białce Tatrzańskiej z ok. 1700 roku, jednonawowy z wieżą.;
• Trybsz – Kościół św. Elżbiety w Trybszu z 1567 roku;
• Sromowce Niżne – Kościół św. Katarzyny w Sromowcach Niżnych z 1513 roku;
• Niedzica – Spichlerz w Niedzicy;
• Grywałd – Kościół św. Marcina w Grywałdzie – kościół z 2 poł. XV w. Jednonawowy z wieżą izbicową, wewnątrz cenne malowidła. Jeden z cenniejszych kościołów Podhala;
• Szczawnica – Muzeum – Zbiory Etnograficzne w Szczawnicy oraz uzdrowisko rozwinięte w. XIX. Liczna zabudowa zdrojowa z willami i pensjonatami w stylu "tyrolskim”;
• Kluszkowce – osada skansenowo-turystyczna, zespół kilkunastu budynków przeniesionych z terenu zalewu czorsztyńskiego. Zagrody, spichlerze, wille;
• Maniowy – Kaplica cmentarna św. Sebastiana w Maniowym z 1723, z krużgankami, chłopska fundacja.
• Dębno Podhalańskie – Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim z końca XV wieku, zachowany bez zmian, jeden z najcenniejszych w Polsce, bogate wnętrze. Krucyfiks z XIV w., kompletny tryptyk z XVI w. Obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
• Harklowa – Kościół Narodzenia NMP w Harklowej, kościół z XV/XVI w., wewnątrz bogate wyposażenie,
• Łopuszna – Kościół św. Trójcy w Łopusznej z XV wieku, jednonawowy, w ołtarzu tryptyk z w. XV. Dwór z 1800, z facjatą, dach mansardowy, obok domek z dachem łamanym.
• Łopuszna – Dwór w Łopusznej;
• Nowy Targ – Kościół cmentarny św. Anny w Nowym Targu;
• Rdzawka – Kościół Świętego Krzyża "na Obidowej" w Rdzawce z 1757 roku;
• Rabka – Kościół św. Marii Magdaleny w Rabce, obecnie Muzeum regionalne im. Władysława Orkana, jednonawowy z potężną wieżą izbicową, zwieńczoną barokowym hełmem cebulastym. Jeden z najpiękniejszych kościołów ziem górskich;
• Krzeczów – Kościół św. Wojciecha w Krzeczowie, jednonawowy z przełomu XVI i XVII w., przeniesiony z Łętowni
• Tokarnia – Kościół Matki Boskiej Śnieżnej w Tokarni z I poł. XVIII wieku, jednonawowy, wolno stojąca wieża. Zabytki sztuki ludowej, w tym rzeźba Chrystusa na osiołku, obwożona w czasie słynnych procesji w niedzielę palmową;
• Łętownia – Kościół św. św. Szymona i Judy Tadeusza w Łętowni z lat 1760-1765; jednonawowy z parą kaplic i wieżą. Malowidła i bogate wyposażenie w. XVIII.

• Sucha Beskidzka – Karczma w Suchej Beskidzkiej, dawna osada targowa, od XVIII miasto. Karczma podcieniowa z w. XVIII. Z dawnej zabudowy zachowane kilka domów małomiasteczkowych z facjatami /ul. Mickiewicza 1, 106 podcieniowy;
• Lachowice – Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach z 1789 roku;
• Zawoja – Kościół św. Klemensa Papieża i Męczennika w Zawoi z 1888 roku;
• Zawoja – Skansen im Józefa Żaka w Zawoi Markowej powstały w 1973 roku;
• Zawoja – Karczma w Zawoi z 1836 r.
• Zubrzyca Górna – Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej, skansen, dworek, chałupy, karczmy, zespół przemysłowy napędzany wodą, budownictwo obszaru orawskiego. Wnętrza wyposażone w pierwotne sprzęty i dzieła sztuki ludowej.
• Sidzina – Muzeum Regionalne w Sidzinie, skansen;
• Orawka – Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce, zbudowanego w latach 1650-1659, bogate wyposażenie wnętrza, malowidła ścienne i figuralne diabły i dusze czyśćcowe z w. XVI. Gotycki posąg Chrystusa *Frasobliwego z w. XV.
• Spytkowice – Kościół Niepokolanego Poczęcia NMP w Spytkowicach z 1758 roku;
• Sieniawa – Kościół pomocniczy św. Antoniego w Sieniawie z 1740 roku;
• Chochołów – Muzeum Powstania Chochołowskiego w Chochołowie, malownicza wieś, naturalny rezerwat drewnianej architektury. Domy zrębowe, kryte wysokimi dachami gontowymi. Unikatowy dom wzniesiony z pnia jednej paręsetletniej jodły.
• Witów – Kościół Matki Boskiej Szkaplerznej w Witowie z lat 1910 – 1912;
• Zakopane – Willa "Atma" w Zakopanem
• Zakopane – Willa "Koliba" w Zakopanem z lat 1892-1894.

 

Drewniane kościoły UNESCO w Małopolsce: Dębno Podchalańskie

 

Orawka - Kościół św. Jana Chrzciciela "Perełka architektury drewnianej na Orawie"

Trasa nr IV – Region Pogórza Beskidzkiego

• Wieliczka – Kościół św. Sebastiana w Wieliczce z 1581 roku;
• Raciechowice – Dwór w Raciechowicach z 1760 roku;
• Raciechowice – Kościół św. św. Jakuba Starszego i Katarzyny Aleksandryjskiej w Raciechowicach z 1720 roku, obraz NP Marii z w. XVI w sukienkach metalowych, dwór z 1760, parterowy z facjatką i dachem mansardowym, obok *spichlerz podcieniowy 1774.
• Dobczyce – Skansen drewnianego budownictwa ludowego w Dobczycach, miasto na Rabą wzmiankowane 1226, zespół małego skansenu z karczmą i budynkami gospodarczymi.
• Gruszów – Kościół Rozesłania Świętych Apostołów w Gruszowie z I poł. XVI wieku;
• Łapanów – Kościół św. Bartłomieja w Łapanowie z 1529 roku;
• Wola Zręczycka – Dwór Bella Vita w Woli Zręczyckiej z lat 1876-1879;
• Krzesławice-Podkamień – Pustelnia św. Benedykta z kaplicą w Krzesławicach Podkamieniu;
• Skrzydlna – Kościół św. Mikołaja Biskupa w Skrzydlnej z XVI wieku, z murowanym prezbiterium, wewnątrz krucyfiks gotycki z w. XIV, obraz późnogotycki w. XVI.
• Wiśniowa – Kościół św. Marcina w Wiśniowej z 1730 roku;
• Dobra – Kościół pomocniczy św. św. Szymona i Judy Tadeusza w Dobrej z końca XVII wieku;
• Czchów – drewniana zabudowa w Czchowie;
• Jurków – Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Jurkowie koło Dobrej zbudowany w 1913 roku;
• Poręba Wielka – Muzeum Biograficzne Władysława Orkana "Orkanówka" w Porębie Wielkiej;
• Kasina Wielka – Kościół św. Marii Magdaleny w Kasinie Wielkiej z 1678 roku;
• Wilkowisko – Kościół św. Katarzyny w Wilkowisku z lat 1923-1927;
• Szyk – Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Barbary w Szyku z 1633 roku, malowidła ścienne z w. XVII;
• Jodłownik – Kościół pomocniczy Narodzenia NMP w Jodłowniku z 1585 roku, jednonawowy z wieżą izbicową;
• Laskowa – Dwór w Laskowej, barokowy dwór z 1677 roku;
• Rozdziele – Kościół św. Jakuba w Rozdzielu z końca XV wieku;
• Kamionka Mała – Kaplica znajdująca się na cmentarzu wojennym nr 357;
• Kamionka Mała – Kościół św. Katarzyny z drugiej połowy XVIII wieku;
• Wielogłowy – Dwór w Wielogłowach z XVII wieku;
• Rajbrot – Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny z początku XVI wieku, wewnątrz rzeźby późnogotyckie;
• Rajbrot – Spichlerz w Rajbrocie
• Tymowa – Kościół św. Mikołaja Biskupa z 1764 roku, trójnawowy, otoczony krużgankami. Wnętrze późnobarokowe.
• Iwkowa – Kościół cmentarny Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Iwkowej, z 2. połowy XV wieku, malowidła ścienne z 1619;

• Jurków – Kościół Przemienienia Pańskiego z XVIII wieku;
• Łososina Górna – Kościół Wszystkich Świętych z 1778 roku;
• Zakliczyn – Zabudowa drewniana datowana na XVIII – XIX wiek, zabudowa małomiasteczkowa, zachowany układ urbanistyczny z czworokątnym rynkiem, unikatowe przykłady konstrukcji przysłupowej.
• Brzozowa – Kościół św. Mikołaja Biskupa z I. połowy XVI wieku;
• Siemiechów – Kościół Matki Boskiej Gromnicznej z przełomu XV i XVI wieku, malowidła ścienne z w. XVI i XVII;
• Gromnik – Kościół św. Marcina Biskupa w Gromniku z 1727 roku, jednonawowy z wieżą ośmiokątną, zachowane bogate detale ciesielskie.
• Ciężkowice – Zabudowa w Ciężkowicach, pierzeje rynku, miasto założone w 1348, zachowany układ urbanistyczny, domy z XVII i XIX w., usytuowane szczytowo z podcieniami na słupach z zastrzałami.
• Jastrzębia – Kościół św. Bartłomieja z 1. połowy XVI wieku, jednonawowy z wieżą. Wyposażenie z XVIII w.
• Podole-Górowa – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1.poł. XVI wieku, cenne malowidła ścienne z 1542;

• Przydonica – Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Przydonicy z [[1527] roku, malowidła ścienne 1527, dwa kompletne tryptyki gotyckie z w. XV. Obok spichlerz z w. XIX.
• Nowy Sącz – Sądecki Park Etnograficzny, skansen, oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, skansen budownictwa obszaru Lachów sądeckich i łemkowskiego. Dąbrówka Polska, Chełmiec Polski kościoły z XVII w.
• Mogilno – Kościół św. Marcina w Mogilnie z 1765 roku;
• Krużlowa Wyżna – Kościół Narodzenia NMP w Krużlowej z 1520 roku, jednonawowy z wieżą nakrytą hełmem cebulowym. malowidła z w. XVI, krucyfiks 1520;
• Wilczyska – Kościół św. Stanisława w Wilczyskach zbudowanego w XVII wieku;
• Stróże – Muzeum Pszczelarstwa im. Bogdana Szymusika w Stróżach, skansen założony w 2000 roku;
• Grybów – Plebania – muzeum w Grybowie, między innymi gotyckie obrazy z XV i XVI w.
• Ropa – Kościół św. Michała Archanioła w Ropie z 1761 roku, dwie wieże murowane, wyposażenie barokowe.
• Szymbark – Kościół pomocniczy św. Wojciecha w Szymbarku, zbudowany w 1782 roku, jednonawowy ze szczytem o falistym wykroju
• Szymbark – Cerkiew greckokatolicka Narodzenia Bogarodzicy w Szymbarku zbudowany w 1790 lub 1821 roku;
• Szymbark – Ośrodek Budownictwa Ludowego w Szymbarku, skansen, oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu;
• Polna – kościół św. Andrzeja Apostoła z w. XVI, malowidła z w. XVI]] – XVII, ołtarz i sprzęty z w. XVIII
• Szalowa – Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej z 1736 roku;
• Moszczenica – Kaplica Chrystusa w Ciemnicy w Moszczenicy, położona na cmentarzu datowana na rok ok. 1680, ośmioboczna, nakryta dachem wielopołaciowym z latarnią. Malowidła ścienne z XVII w.
• Libusza – Kościół Narodzenia NMP w Libuszy z ok. 1513 roku, z wieżą z 1609, wewnątrz malowidła ścienne o wybitnej wartości artystycznej z w. XVI. Odbudowywany po pożarze w 1986.

Trasa IVA – wariant Nowy Sącz-Limanowa

• Nowy Sącz – Kościół cmentarny św. Heleny w Nowym Sączu z 1686 roku;
• Świdnik – Dwór Wielogłowskich w Świdniku;
• Tęgoborze – Kościółek pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny na Juście z II poł. XVII wieku, kamienna chrzcielnica z w. XV/XVI;
• Męcina – Kościół św. Antoniego w Męcinie z 1638 roku;
• Pisarzowa – Kościół św Jana Ewangelisty w Pisarzowej zbudowany w 1713 roku;
• Tabaszowa – Kościół św. Mikołaja w Tabaszowej z 1753;
• Chomranice – Kościół Imienia Najświętszej Marii Panny w Chomranicach z dzwonnicą z 1691-1692;

Trasa IVB – wariant Nowy Sącz-Krynica

• Nowy Sącz – Kościół św. Rocha z lat 1595-1608;
• Stary Sącz – Zabudowa w Starym Sączu - najstarszym mieście Małopolski, miasto istniejące w wieku XIII, rezerwat urbanistyczny, przy rynku czworobocznym liczne domu drewniane z wieku XVIII i XIX;
• Milik – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana z 1813 roku, trójdzielna z wieżą izbicową, ikony z wieku XVI i IX;
• Andrzejówka – Cerkiew greckokatolicka Zaśnięcia Bogurodzicy wybudowana w latach 1860 – 1864, trójdzielna z wieżą izbicową;
• Wierchomla Wielka – Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła z 1821 roku, trójdzielna, ikonostas w. XIX.
• Złockie – Cerkiew z 1873, trójkopułowa z dobudowaną wieżą.
• Szczawnik – Cerkiew filialna greckokatolicka św. Dymitra z 1841 roku, wyposażenie z w. XVII/XIX.
• Leluchów – Cerkiew greckokatolicka św. Dymitra z 1861 roku;
• Dubne – Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Dubnych a 1863 roku, zachowane wyposażenie z XVII-XIX wieku;
• Wojkowa – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Wojkowej zbudowany w 1790 lub w 1792 roku, trójdzielna wieża izbicowa, zachowane wyposażenie cerkiewne z w. XVII i XIX
• Powroźnik- Cerkiew greckokatolicka św. Jakuba Młodszego w Powroźniku z 1600 roku, cenne ikony z XVII i XVII wieku. Jedna z najcenniejszych cerkwi grupy zachodniej łemkowskiej.
• Muszyna – Muzeum w Muszynie;
• Muszyna – Zabudowa mieszczańska w Muszynie z XIX wieku;
• Jastrzębik – Cerkiew filialna greckokatolicka św. Łukasza Ewangelisty w Jastrzębiku zbudowana w 1 połowie XIX wieku, trójdzielna, wieża izbicowa ikony z XVII w.
• Moszczenica Niżna – Kościół św. Mikołaja w Moszczenicy Niżnej z 2 połowy XVI wieku.

Trasa V – Region Krynicko-Gorlicki

• Krynica-Zdrój – Kościół pomocniczy Przemienienia Pańskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej w Krynicy z 1863 roku;
• Krynica-Zdrój – Willa "Romanówka"- Muzeum Nikifora w Krynicy powstała w XIX wieku;
• Krynica-Zdrój – Zabudowa uzdrowiskowa w Krynicy z 2. połowy XIX wieku, zabudowa zdrojowa willami i pensjonatami z w. XIX i XX, większość w stylu "tyrolskim” Kaplica zdrojowa 1862, ośmioboczna,
• Krynica-Zdrój Słotwiny – Cerkiew filialna greckokatolicka Opieki Bogurodzicy w Krynicy pochodzący z 1887 – 1888 roku;
• Muszynka – Cerkiew filialna greckokatolicka św. Jana Ewangelisty w Muszynce z XVIII wieku;
• Tylicz – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Tyliczu z 1743 roku, Cerkiew 1743, z wieżą o pozornej izbicy;
• Tylicz – Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu z 1612 roku, wnętrze w. XVII/XVIII;
• Mochnaczka Niżna – Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Mochnaczce Niżnej z XVIII wieku;
• Banica – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana z połowy XVIII wieku;
• Śnietnica – Cerkiew greckokatolicka św. Dymitra w Śnietnicy zbudowana w 1755 roku;
• Brunary – Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych z 1797 roku, trójdzielna z wieżą izbicową.
• Czarna – cerkiew z 1834, o cechach klasycystycznych z fasadą w kształcie portyku
• Wysowa – Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Wysowej wzniesiona w 1779 roku, kompletne wyposażenie cerkiewne, w. XVIII i XIX
• Wysowa – Kościół NMP Wniebowziętej w Wysowej wybudowany w latach 1936-1938;
• Hańczowa – Cerkiew greckokatolicka Opieki Bogurodzicy w Hańczowej z 1 połowy XIX wieku, trójdzielna z wieżą izbicową, kompletne wyposażenie cerkiewne z XVIII i XIX wieku. Jedna z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich.
• Uście Gorlickie – Cerkiew greckokatolicka św. Paraskewii w Uściu Gorlickim z 1786 roku, wyposażenie w. XVIII i XIX
• Kunkowa – Cerkiew greckokatolicka św. Łukasza Apostoła w Kunkowej z 1868 roku;
• Kwiatoń – Cerkiew greckokatolicka św. Paraskewii w Kwiatoniu z 2 połowy XVII wieku, trójdzielna z wieżą izbicową, kompletne wyposażenie cerkiewne z w. XVIII i XIX. Jedna z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich.
• Skwirtne – Cerkiew filialna greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Skwirtnem z 1837 roku, wyposażenie w. XVIII i XIX;
• Zdynia – Cerkiew greckokatolicka Opieki Bogurodzicy w Zdyni z lat 1786 lub 1795;
• Gładyszów – Cerkiew greckokatolicka Wniebowstąpienia Pańskiego w Gładyszowie zbudowana w latach 1938 – 1939;
• Gładyszów – Cerkiew prawosławna Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Gładyszowie wzniesiona w 1857 roku;
• Gładyszów – Kaplica w Gładyszowie
• Wołowiec – Cerkiew filialna greckokatolicka Opieki Bogurodzicy w Wołowcu z XVIII wieku;
• Krzywa – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana;
• Pętna – Dzwonnica przy murowanej cerkwi greckokatolickiej św. Paraskewii w Pętnej datowana na rok 1700;

• Bartne – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Bartnem z 1842 roku;
• Bartne – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Bartnem z lat 1928 – 1929, trójdzielna z wieżą, wyposażenie cerkiewne z XVIII i XIX w. We wsi zachowane fragmenty zagród z chałupami z XIX w.
• Bartne – Zabudowa łemkowska w Bartnem
• Bodaki – Cerkiew filialna prawosławna św. Dymitra w Bodakach zbudowana w latach 1932-1934;
• Bodaki – Cerkiew greckokatolicka św. Dymitra z 1902 roku;
• Ropica Górna – Cerkiew filialna greckokatolicka Michała Archanioła z 1813 roku, wyposażenie z w. XIX
• Męcina Wielka – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana zbudowana w 1807 roku;
• Owczary – Cerkiew greckokatolicka Opieki Bogurodzicy z 1653 roku, kompletne wyposażenie cerkiewne z XVII-XIX w. Jedna z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich.
• Sękowa – Kościół filialny św, św. Filipa i Jakuba w Sękowej z 1520 roku, jednonawowy z wieżą, obudowany podcieniami. Jeden z cenniejszych i najbardziej malowniczych kościołów w Małopolsce. Obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
• Berest – Cerkiew greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Bereście z 1842 roku, Ikonostas i ikony z XVIII i XIX w.
• Polany – Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła powstała w 1820roku;
• Kąclowa – Kościół pomocniczy św. Wojciecha powstały w latach 1926 – 1929;
• Binczarowa – Cerkiew greckokatolicka św. Dymitra w Binczarowej z 1760 roku, trójdzielna z wieżą izbicową z polichromia figuralna z 1549 i 1649. W sąsiedztwie zespół architektury plebańskiej, plebania, organistówka, stodoła, spichlerz, szpital ubogich.
• Bogusza – Cerkiew greckokatolicka św. Dymitra z 1858 roku, cenne wyposażenie z XVII-XIX w.
• Królowa Górna – Cerkiew greckokatolicka Narodzenia Bogurodzicy w Królowie Górnej zbudowana w 1815 roku, ikona Matki Boskiej "Orantki"
• Ptaszkowa – Kościół Najświetszego Imienia Marii Panny w Ptaszkowej z 1555 roku, jednonawowy z parą kaplic o charakterze transeptu z wieżą. Rzeźby gotyckie, malowidła 1757.

Drewniane kościoły UNESCO w Małopolsce: Sękowa

 

Trasa nr VI – trasa łącznikowa

• Binarowa – Kościół św. Michała Archanioła w Binarowej z ok. 1500 roku, jednonawowy z wieżą i kaplicą. Gotycka rzeźba Matki Boskiej z ok. 1400. Cenne malowidła z w. XVI i XVII,. Jeden z cenniejszych zabytków na Podkarpaciu. Obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
• Różnowice – Kościół filialny pomocniczy św. Andrzeja w Rożnowicach z lat 1756-1764, trójnawowy z wieżą. Jeden z cenniejszych kościołów barokowych, wyposażenie z w. XVII i XVIII.
• Rzepiennik Biskupi – Kościół pomocniczy św. Jana Chrzciciela w Rzepienniku Biskupim z początku XVI wieku, z wieżą z w. XVII. wyposażenie manierystyczne i barokowe, tryptyk z w. XVI.

Miejscowości leżące poza szlakiem

• Besko – kościół z XVIII w., w sąsiedztwie drewniany spichlerz. Drewniany budynek klasztoru SS. Felicjanek z lat 30. XX w.
• Bezmiechowa Górna – cerkiew z 1830, wyposażenie cerkiewne z w. XIX.

• Chabówka – kościół na Obidowej z 1757, odrestaurowany po pożarze 1955, interesująca polichromia współczesna.
• Czerteż – cerkiew z 1742, trójdzielna, jednokopułowa. Klasyczny, zarazem najstarszy przykład cerkiewnej architektury bojkowskiej. Obok wolnostojąca dzwonnica.
• Grabówka – kościół z XVII w. Przeniesiony z Grabownicy Starzeńskiej.
• Michałówka – kościół z 1763, wnętrze późnobarokowe.
• Sławęcin – Kościół św. Katarzyny w Sławęcinie, barokowy kościół z 2 połowy w. XVIII, cenne wyposażenie wnętrz, w tym tablicowy obraz gotycki z w. XV jeden z najstarszych zachowanych in situ *w Polsce południowo-wschodniej
• Zyndranowa – zagroda łemkowska, rezerwat chronionego in sito budownictwa łemkowskiego, cenne zbiory etnograficzne.
• Czermna – Kościół św. Marcina w Czermnej z 1520 roku.

Drewniane kościoły UNESCO w Małopolsce: Binarowa Wideo

źródła:

• Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Szlak_architektury_drewnianej_%28wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie%29 treść na licencji GNU FDL
• Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Szlak_architektury_drewnianej treść na licencji GNU FDL
• tv.malopolska.pl UMWM-Internetowa Telewizja Samorządowa TV Małopolska
• youtube.com
• drewniana.malopolska.pl